Tot drie keer toe viel Annuska (50) behoorlijk af. Maar ze deed het voor de buitenwereld. Nu is ze oké met haar gewicht. “Van slag raak ik niet meer als ik wat kilo’s aankom. Ik kan zelf op de rem trappen.”

Annuska (50): “Mijn leven lang worstel ik al met mijn gewicht. Kijk, hier heb ik twee foto’s. Op deze was ik midden dertig en op mijn zwaarst bijna 150 kilo. Die andere is van 2 jaar geleden. Ik was toen al een stuk lichter, 87 kilo. Maar weet je wat nu zo gek is: ik kan me niet herinneren dat ik me op die laatste foto gelukkiger voelde, ondanks dat ik net 63 kilo kwijt was. Want zelfs toen ik slanker was, moesten er eigenlijk nog meer kilo’s af om een gezond BMI te bereiken. Terwijl mijn vriendinnen allemaal tegen me zeiden: ‘Wauw, wat zie jij er goed uit!’ dacht ik alleen maar: ik ben er nog niet. Ik moest mezelf er echt van overtuigen dat het oké was zo. Mijn geest was duidelijk achtergebleven bij de rest van mijn lichaam. Aan dat stukje heb ik de laatste jaren flink gewerkt. Ik laat nu mijn leven niet meer beïnvloeden door de cijfers die ik zie op de weegschaal. En ik kan je vertellen dat dat een stuk lichter leeft.”

Haat-liefdeverhouding

Annuska maakt gordijnen in haar eigen atelier aan huis. Ze was daarnaast voedingscoach, maar is nu bewustwordingscoach. Onlangs schreef ze het boek Liever lichter leven. Ze komt er eerlijk voor uit dat ze haar hele leven al een haat-liefdeverhouding heeft met eten en haar gewicht. “Ik was als kind een tikkeltje aan de zware kant. Tenminste, dat werd me altijd verteld. En als ik mezelf vergelijk met de andere meisjes uit de klas, was het ook zo. Ik stak met kop en schouders boven alles en iedereen uit. Ik was de grote Annuska. Terwijl ik eigenlijk bij de kleine, tengere, slanke meisjes wilde horen. Die hadden het in mijn perceptie veel makkelijker.
Om niet te veel op te vallen, zat ik altijd achterin de klas en hield ik me vaak op de vlakte. In feite werd daar al het eerste zaadje geplant voor mijn latere eetproblemen. Door mijn lichaamsbouw voelde ik me anders dan de anderen, ik stond erbuiten. En ik wilde er juist bij horen. Dus ontwikkelde ik, en zoiets gebeurt onbewust, een strategie. Als een kameleon paste ik me in iedere situatie aan. Op elk gewenst moment kon ik van kleur veranderen. Op die manier viel ik nauwelijks op. Ik deed wat mijn ouders en mijn omgeving van mij verwachtten.
Niet jezelf zijn gaat knagen. Ik had vaak een leeg, ongelukkig gevoel. Alsof er iets ontbrak in mijn leven. Wat ook zo was. Er ontbrak zelfs iets fundamenteels in mijn ontwikkeling, namelijk: mezelf kunnen zijn. Al kon ik daar toen nog niet de vinger op leggen. In plaats daarvan nam ik telkens als ik me eenzaam of alleen voelde een snoepje. Dat snoepje werden twee snoepjes, en een hele zak. Eten werd mijn vriendje. Uit onvrede met mezelf of de situatie waarin ik zat, ging ik eten. Zo sloop dat erin. Ik groeide. Op mijn dertiende vond ik mezelf te dik. Ik wilde die zomer in badpak en ben toen voor het eerst gaan lijnen. Ik zette mezelf op een strak dieet. Op wilskracht viel ik met gemak tien kilo af. Toch is dit misschien wel één van de slechtste dingen die ik toen had kunnen doen. Zo’n streng dieet, welk dieet het ook is, houd je niet je leven lang vol.”

Jojo-en

Annuska valt af, maar komt daarna het dubbele aantal kilo’s weer aan. Ze jojoot vervolgens jarenlang. Als ze trouwt en kinderen wil, lukt dat in eerste instantie niet. “Ik was bang dat ik niet zwanger werd door het jojo-en en het overgewicht. De artsen konden namelijk geen andere aanwijsbare reden vinden. Afvallen lukte ook niet echt. Ik zat door die onvervulde kinderwens niet lekker in mijn vel en wat ik dan doe, is eten. In plaats van gewicht verliezen, was het: ‘bij iedere traan, een kilo eraan.’ Toch raakte ik na twee jaar spontaan zwanger. Ik was blij en opgelucht. En liet echt alle teugels vieren. Na de geboorte van mijn tweede zoon was ik topzwaar. Zo zwaar dat mijn lichaam een duidelijke waarschuwing gaf. Ik belandde met een longembolie in het ziekenhuis.
Opnieuw deed ik een afvalpoging en viel ik vele tientallen kilo’s af. Ik weet nog dat ik op mijn streefgewicht zat en dacht: nu ben ik waar ik wezen wil. Vanaf nu kom ik nooit meer aan. Dat was in 2001, ik was dertig. Maar na de vakantie was ik tóch weer vijf kilo zwaarder. Geleidelijk begon ik ook weer meer te snaaien en ongezond te eten. Veel kant-en-klaar maaltijden, lightproducten en zoets en hartigs in de avond. Mijn gewicht bereikte een absoluut hoogtepunt toen mijn zoons zes en acht jaar oud waren. Toen woog ik bijna 150 kilo. Natuurlijk baalde ik daarvan. Hoe had ik het zover kunnen laten komen?
Als moeder was ik lief en zorgzaam voor mijn jongens, maar ik kon niks actiefs meer met ze doen. Ik herinner me dat we naar een attractiepark gingen met het hele gezin. Mijn ex-man en zoons gingen in de achtbaan. Ik trok me terug met smoesjes. ‘Hoogtevrees.’ ‘Daar durf ik niet in.’ ‘Laat me maar even, ik heb geen zin.’ Maar de enige reden waarom ik niet met ze meeging in die attracties, was omdat ik voorzag dat ik niet meer in de stoeltjes paste. Daar zat ik dan. Rood van schaamte. Alleen op een bankje. Voor de zoveelste keer ben ik toen op wilskracht zeventig kilo afgevallen. Gewoon door per dag strikt drie maaltijden te eten, veel water te drinken en heel veel te bewegen. Ik vind sporten leuk dus voor mij is dat geen straf. Bovendien werd ik destijds wat ‘geholpen’ door stress en verdriet in mijn relatie.”

Scheiding

In diezelfde periode komt Annuska er namelijk achter dat haar man vreemdgaat. Ze wordt gebeld door een onbekende vrouw die het haar vertelt. “Achteraf vermoed ik dat ik ben gebeld door de vrouw met wie mijn man een affaire had. Hij biechtte namelijk op dat hij haar had verteld dat hij ermee wilde stoppen en dat trok zij niet. Hoe dan ook, voor mij kwam dat vreemdgaan als een donderslag bij heldere hemel. Ik dacht dat we het goed hadden. Ik was boos en huilde veel, maar dacht ook: hoe pakken we dit op een goede manier aan? Om de kinderen een scheiding te besparen, besloten we in eerste instantie bij elkaar te blijven. Best lastig, want er was iets stuk bij mij. Ik vertrouwde hem niet meer. Toch dacht ik dat we er goed aan deden om bij elkaar te blijven. Dus schikte ik me weer in mijn rol als liefhebbende echtgenoot.
Totdat ik in het tv-programma Linda’s Zomerweek Waldemar Torenstra hoorde vertellen over de scheiding van zijn ouders. Zij zijn pas uit elkaar gegaan toen het laatste kind uit huis ging. ‘Geweldig toch van je ouders’, zei Linda. Waldemar was het daar niet mee eens. ‘Mijn hele leven hebben ze een toneelstuk opgevoerd,’ zei hij. De woorden van Waldemar raakten me. Als ik naar onze situatie keek, kon ik alleen maar concluderen dat wij ook een toneelstuk opvoerden. In 2014 zijn we gescheiden. Als vrienden. Die scheiding was voor mij wél het moment om nog meer met mezelf aan de slag te gaan. Want ik was dan wel fysiek 70 kilo lichter, in mijn hoofd voelde ik me nog altijd even zwaar als voorheen.”

Levenslang

Blijkbaar had Annuska al die gebeurtenissen én drie keer flink afvallen nodig om voor zichzelf de weg omhoog te vinden, sterker te worden en af te rekenen met het behaaggedrag dat ze tot dan toe nog altijd vertoonde. Ze volgde zelfontwikkelingscursussen, ging naar lezingen, las zelfhulpboeken en zocht in de spirituele hoek. Daar leerde ze vooral dat ze zichzelf mocht zijn. “Ik besefte dat ik mijn leven leefde door de ogen van anderen. Ik zei bijvoorbeeld nooit nee als iemand me iets vroeg en cijferde mezelf vaak volledig weg. Ik zette mezelf niet op de eerste plaats. Waardoor ik me lang niet altijd happy voelde. Het was dé reden waarom ik mijn emoties altijd weg at. Ik heb de afgelopen jaren meer voor mezelf leren opkomen, op een gezonde manier. En ik doe de dingen die ik wil doen. Sinds vijf jaar heb ik een nieuwe vriend met wie ik samenwoon. De jongens zijn de ene week bij mij en de andere bij hun vader.
Mijn gewicht speelt nog steeds een rol in mijn leven. Dat gaat niet weg. Ik heb levenslang. Maar ik raak niet meer van slag als ik wat kilo’s aankom. Tijdens de lockdowns overkwam dat veel Nederlanders. Mij ook. Maar ondanks dat ik nu weer iets zwaarder ben, leef ik lichter. Echt. Zo voel ik dat. En dat straal ik ook uit.”

Geen streng dieet meer

“Ik ben tevreden met mezelf en liever voor mezelf. En ik weet dat ik het nu echt nooit meer zover laat komen als vroeger. Ik herken mijn patronen en valkuilen beter. Als het om eten ging, was het bij mij aan of uit. Of ik was heel streng voor mezelf en mocht ik alleen supergezond eten, of ik schoot door in eetbuien en dan was alles wat ik at fout. Ik heb nu een balans gevonden. Als ik eens een weekend lang ongezond bezig ben geweest, ben ik in staat de knop weer om te zetten naar mijn goede gewoontes. Dat komt doordat ik mezelf nu veel beter ken. Ik geef anderen of situaties niet meer de schuld als ik een zwak moment heb. Ik denk nu meer: wat kan ik zelf veranderen?
Eigenlijk houd ik me aan drie principes: Ik eet drie keer per dag. Ik drink veel. En ik beweeg. Dat laatste hoeft niet altijd in de sportschool. Met mijn hond Yoepie wandelen, is ook al goed. Hij heet trouwens niet voor niets zo, ik ben erg blij met hem omdat hij me actief houdt. Daarnaast eet ik ’s avonds na het eten niet meer. Want daar komen de meeste pluskilo’s vandaan.
Ik geloof niet meer in het strenge dieet. Voor mezelf bouw ik elke week een dag in waarop ik van alles mag eten. Één dag in de week is oké. Daar word je niet zwaarder van. Als je het elke dag doet, is het een ander verhaal. Misschien klinkt dit allemaal wel simpel, maar dat is het natuurlijk niet. Wat mij heeft geholpen, is hulp vragen op moeilijke momenten. Dus in plaats van naar een reep chocola grijpen, ben ik gaan bellen met een vriendin. Op die manier kun je in de actie-stand blijven. Je moet  anders denken: als ik nu eens een keer een zwak moment heb en snaai, zie ik het niet als falen, maar als een leermoment. Zo in de wedstrijd zitten, is het grootste cadeau aan mezelf.”

Interview: Jolanda Hofland
Fotografie: Ruud Hoornstra
Visagie: Lisette Verhoofstad